In veel bossen tref je ze in oktober en november weer aan: tamme kastanjes. Leuk, want met dit ‘armeluisvoedsel’ kun je lekkere dingen maken. Dat wisten ze eeuwen geleden ook al, zoals blijkt uit deze herfstige kastanjetaart uit 1612.
Eigenlijk is het best jammer dat tamme kastanjes zo in de vergetelheid zijn geraakt. Ze liggen in het najaar regelmatig in bossen te verpieteren. Nou ja, tenzij ze door eekhoorntjes, muizen of gaaien worden opgepeuzeld natuurlijk. Maar wij mensen weten ons er niet altijd even goed raad mee.
Nee, dan vroeger. Waarschijnlijk werden ze al volop in de prehistorie gegeten, tenminste, er zijn in ieder geval tekenen dat er teelt was in de bronstijd. En ook de Kelten en Romeinen (zie daar de naam castanea) aten ze graag. Men denkt zelfs dat de Romeinen de tamme kastanjes in West-Europa verbouwden als overlevingsmaaltje voor de vechtende legioenen.
Kraampjes nu en vroeger
Ga je nu naar Italië, dan tref je regelmatig kraampjes met gepofte kastanjes aan. Welnu, in de middeleeuwen en in de zestiende eeuw was dat ook in ons land onderdeel van het straatbeeld. Winterfrueyt, zo werden kastanjes wel genoemd. Overigens kon dat poffen op straat – net als die vervelende vuurkorven van nu – nogal eens voor overlast zorgen. Althans, zo blijkt uit een bewaard document uit Naaldwijk en Munster: ‘Men sal geen Castanien mogen bradev dan binnen s’ huis onder een bequame schoorsteen en op de vleugels van de bruggen’.
Trouwens, wist je dat de Fransen de kastanjeboom ook wel l’Arbre de pain noemen, oftewel broodboom. Dit omdat van kastanjemeel op sommige plaatsen (Cevennen en Ardeche bijvoorbeeld) brood wordt gebakken. Wil je ook zo’n brood eens proberen: in reformzaken in ons land vind je ook regelmatig kastanjemeel. Vroeger werd kastanjemeel sowieso gezien als een goede vervanger van tarwemeel. Bijvoorbeeld als de oogst van tarwe tegenviel. Of als men tarwe domweg niet kon betalen.
Zelf maakte ik onderstaande taart met kastanjes die ik in de Haarlemmerhout heb gevonden. Ik probeerde hem uit op de meiden uit mijn boekenclub, die altijd wel in zijn voor een culinair avontuur. Zij vonden hem in elk geval prima, en ikzelf ook. Je moet wel houden van de smaak van kastanjes en hij is redelijk stevig. De taart komt uit het Koocboec van Antonius Magirus (1612). Veel van zijn recepten baseerde hij op de bekende Italiaanse kok Scappi (lees ook mijn andere blog), vandaar vermoedelijk de ricotta in dit recept.
Wat je moet weten over kastanjes koken
Kastanjes moet je eerst koken en dan pellen. Op veel sites wordt vermeld dat je de kastanjes het best kunt inkerven aan de bovenkant, maar er is een veel makkelijkere manier: halveer ze gewoon. Daarna 8 minuten koken, en dan overdoen in een schaal met lauwwarm water. Zo droogt de schil niet uit en kun je de kastanjes er makkelijk uit floepen. Het vliesje laat ik gewoon zitten, te veel werk om dat weg te halen en helemaal niet nodig.
Wat je nodig hebt
Voor de vulling:
- 1 pond ongepelde kastanjes (of 200 a 250 gram kastanjepuree)
- 1 pond kwark
- 250 gr ricotta
- 1 ons suiker
- 3 eierdooiers
- 3 theelepels kaneel
Voor het deeg:
- 250 gr bloem
- 125 gr boter
- 100 gr suiker
- 1 eierdooier
- 1 el water of melk
Zo maak je hem
Verwarm de oven voor op 175˚ C. Was en halveer de kastanjes en kook ze 8 minuten in zacht pruttelend water. Maak ondertussen het deeg door alle ingrediënten te vermengen en tot een soepel deeg te kneden. Haal na 8 minuten de kastanjes uit het kokend water, doe over in een kom of schaal met lauwwarm water en pel ze een voor een. Doe ze in een andere schaal, samen met de overige ingrediënten, en pureer alles tot een gladde massa. Beboter een springvorm en bekleed met het deeg. Vul met het kastanjemengsel. Bak de taart ongeveer 1 uur in de oven.
Bronnen: www.biax.nl (over een beerput in Vianen)
Lieve schat, wat vind je lekker?, Jozef Schildermans, Hilde Sels, Marleen Willebrands
UVA Bijzondere collecties
Ziet er wel lekker uit. Leuk als variatie op de ‘gewone’ cheesecake, denk ik.
Hallo Jeanette ik kreeg een uurtje geleden jouw website door van m’n schoonzus. Ze vond jouw kastanjetaart en mijn man (nu overleden) maakte altijd voor elke verjaardag een kastanjecake. Vandaar dat ik hem doorgestuurd kreeg. Wat ik nog grappiger vind is dat jij hem op je website zette op 30 oktober 2016 en dat was mijn man zijn verjaardag. Heel bijzonder!
Zijn recept heet Madeleine uit de Ardeche dacht ik. En hij gebruikte blikjes kastanjepuree. Nu maakt mijn kleindochter van 13 hem ook als ze bij me logeert.
Jeannette ik heb me aangemeld en ga zeker nog even kijken.
De taart staat in de oven, was wel een werkje, de kastanjes waren niet zo groot.
Het deeg bleef wel wat droog, dus daar heb ik nog wat water aan toegevoegd.
Ik ben benieuwd. Vond het leuk om je recept/site te lezen. succes.
gr. nora
Vind ‘m erg lekker! Dank voor het recept! ?
O, wat fijn om te horen! Ik vond hem ook lekker, maar je moet er van houden, want beetje stevig wel. Wel leuk zo voor de herfst in ieder geval.
Wat een leuk recept! Dat word de kersttaart dit jaar! Dankje!
wordt de binnenvulling met de kastanjes hoe….blijft romig na het bakken?
Hi, ik vind hem romig genoeg. Het is geen kwarktaart, dus niet zuivelig en nat, maar smeuig. Je moet wel de kaatanjesmaak kunnen waarderen, vandaar dat de meningen wat zijn verdeeld.
Is het mogelijk om deze taart in te vriezen? Of kan ik beter de kastanjes na het koken invriezen en de taart op een later moment bakken?
Ik heb er 3 gebakken en ga er twee invriezen, hopelijk lukt dat
Ben benieuwd of dat lukt!
Wat tof dat je zo’n oud recept hebt gevonden en gemaakt! Ik heb een linkje naar het recept op mijn website gezet.
Heb een heleboel kastanjes gekregen. Vaak gebruik ik ze in combinatie met spruitjes. Nu wil ik eens iets anders. Dit recept “lijkt me wel wat”!
Heb één vraagjes, welke maat vorm miet ik gebruiken.
Dank voor de moeite,
Groet,
Tina
Leuk. Ik zou 24 cm gebruiken.
ik kan niet zo gauw vinden hoe groot de springvorm moet zijn. 24 cm?
Ik zou 24 cm gebruiken
ja!! heb ik gedaan, hij staat nu af te koelen. ben benieuwd!
vanavond bij de koffie!
hoeveel water of melk moet erin?
1 eetlepel slechts
In plaats van ricotta heb ik mascarpone gebruikt; is ook lekker!
Ja klopt, eigenlijk nog wel lekkerder want iets romiger.
hoeveel graden is de oven en hoelang ?
Staat in het recept toch? 1 uur op 175 graden ongeveer.
Superleuk en interessant die oude recepten. Hou er wel van. Afgelopen winter jouw recept gemaakt van de kastanjetaart. Meningen waren verdeeld. Zelf vind ik hem wel lekker. Ik heb er wel een foto van gemaakt. Maar kan hem hier niet plaatsen. Ga in de toekomst zeker nog iets proberen van jouw recepten.
Beetje laten reactie, maar alsnog: je moet er idd van houden. Sowieso is de smaak van kastanjes niet echt een doorsnee smaak. Ik vind hem wel lekker. 🙂
Nooit geantwoord, zie ik. Erg leuk om te horen. Ja, je moet van de smaak van kastanje houden. Ik wel, dat acheelt.
Dit recept is geweldig! Ik had er drie flinke theelepels kaneel in gedaan, wat vrouw en dochter prima vonden. Zelf probeer ik het nog een keer met wat minder kaneel. Heb nu een kilo of twee gezochte tamme kastanjes in de diepvries gedaan. Die zagen er goed uit. De vorige keer zat bijna de helft vol (troep van) rupsen van die nachtvlinder.
Groeten van
Jan
Wat leuk om te horen! Heb hier ook weer tamme kastanjes geraapt, ga deze taart weer eens maken. Echte herfsttaart.
Dag Jeannette, wegens grote voorraad kastanjes kwam ik op jouw coockereyen terecht.
Je kooktechnieken vind ik voortreffelijk en bij deze bedankt voor het verhaal er bij.
Leuk om te lezen en verder te vertellen. Ga zo door, gegroet,
Jan,
De Tuyn Der Smaecken