Laat-middeleeuwse kweeperentaart

Onlangs kreeg ik van een vriendin een hele zak kweeperen, uit haar moeders moestuin, en dat kwam goed uit: kon ik eindelijk die laat-middeleeuwse kweeperentaart maken die al langer op mijn lijstje stond. En zowaar – toch wel uitzonderlijk voor een middeleeuws recept – hij was heerlijk!

De taart (een sonderlijnge taerte met quee-appelen) bleek een variant op de moderne cheesecake, maar smaakte net even anders. Het recept komt uit het boek UB Gent 476, een van de weinige complete kookboeken uit de late middeleeuwen. De voornaamste ingrediënten? Kweeperen uiteraard, maar ook: eierdooiers, en royaal kwark en boter. Wat dat betreft ook wel weer typisch Nederlands, want we zijn nu eenmaal een zuivelland. En dat was eeuwen geleden ook zo. Zelfs in de Romeinse tijd. Zo schreef Julius Caesar ooit in een krijgsverslag (Commentarii de Bello Gallico): “Ze bedrijven hier geen akkerbouw, hun voedsel bestaat voornamelijk uit melk, kaas en vlees.”

Nederland, boterland
Kaas werd in ons land algauw specialiteit. Vooral in de provincies Noord- en Zuid-Holland en Friesland, vanwege de laaggelegen en natte bodem. Maar in het begin was het nog niet veel meer dan een soort kwarkachtige substantie, dat in de middeleeuwen werd geperfectioneerd. Boeren maakten het voor zichzelf, maar later ook voor stedelingen, en nog wat later ook voor de export. En ook roomboter was hier trouwens een favoriet. Je kunt het aflezen aan de middeleeuwse kookboeken, in de Nederlandse varianten wordt veel meer roomboter gebruikt dan in het buitenland. In Duitsland was reuzel bijvoorbeeld weer veel populairder. Overigens was die boter vaak van slechte kwaliteit, gemaakt van vies water bijvoorbeeld. Boter vertoonde alle kleuren van de regenboog. Niet voor niets mocht vanaf 1628 alleen nog boter worden verkocht in ‘botercuypkens’ of vaten die van te voren waren gewogen en een officeel keurmerk kregen.

Prijzig goedje: suiker
En dan het recept. Een taart is natuurlijk geen taart zonder deegbodem, maar die staat niet in het oorspronkelijke recept vermeld. Ongetwijfeld werd dit al bekend verondersteld. Ik heb die er dus zelf bijverzonnen, op basis van zanddeeg, zoals die ook in een middeleeuws recept voor zou kunnen komen. Je hebt er slechts meel, eieren en suiker voor nodig. Overigens was suiker nogal prijzig in die tijd, vandaar dat meestal honing werd gebruikt. Maar kookboeken waren dan ook vooral bestemd voor de welgestelde burgerij of adel. En die konden zich dat op feestelijke dagen wel permitteren.

Dit heb je nodig
Voor het deeg:

  • 300 gram bloem
  • 125 gr boter
  • 100 gr suiker
  • 1 eierdooier
  • 1 el water

Vulling:
De ingrediënten die vermeld staan in het recept is zoveel dat je er twee taarten van kunt vullen. Ik heb daarom sommige dingen gehalveerd, maar wel royaal kweeperen en kwark gebruikt.

  • 5 à 6 kweeperen
  • 125 gram amandelen
  • 200 gram kwark
  • handvol rozijnen
  • 125 gr boter
  • 50 gr suiker
  • 1 theelepel kaneel
  • evt. 1 theelepel kardamom of speculaaskruiden
  • 3 eidooiers (er stonden 6 eierdooiers in het recept, maar dat vond ik erg veel. Ook waren eieren in de middeleeuwen vermoedelijk een stuk kleiner).

Zo maak je hem:
Ingrediënten voor het taartdeeg vermengen en kneden, deeg tot gebruik koel bewaren. Kweeperen in kwarten snijden (met klokhuis en al) en halfuur koken. Afspoelen met koud water en ontdoen van klokhuizen en schil. Daarna prakken, behalve twee kweeperen, die in stukjes snijden. Voor de vulling: amandelen fijnstampen (in blender) en vermengen met alle andere ingrediënten, inclusief kweepeer puree en stukjes. Deeg in taartvorm doen en vullen. Bak ongeveer 50 à 60 minuten in een voorverwarmde oven op ongeveer 175 graden. Paar uur laten opstijven.

Originele tekst:
Om een sonderlijnge taerte te maken.
Neempt quee-appelen gesoden in schoon watere ofte peeren gebraden 6 of 7, amandelen gepelt een vierendeel pont, versche wrongel een vierendeel pont, een hantvol rosijnen sonder steenen. Stootet tsamen wel cleyne ende soetet met suycker ende caneele ende ander cruyt tot uwer belieften, 6 of 7 doren van eyeren ende een vierendeel pont versche botere.

Voor nog een recept met kweeperen (quee-appelen), klik hier.

Bronnen:

32 Replies to “Laat-middeleeuwse kweeperentaart

  1. Reactie van Cecile:

    deze taart moet ik toch eens proberen !!
    Hier in Frankrijk zijn kweeperen (coings) heel gewoon. Ik heb altijd een potje gelei in de koelkast staan. bijvoorbeeld bij diaree werkt dit geweldig.
    bedankt voor de leuke recepten ! groetjes

  2. Beste Jeanette
    Vandaag Kweeperentaart gemaakt, heerlijk recept. Dank daarvoor ben benieuwd naar andere recepten.
    Vriendelijke groet

    Jaro

  3. Hoi Jeannette,

    Ik wil deze taart van kweeperen gaan maken maar mis de afmeting van de taartvorm. Welke diameter gebruik jij hiervoor?

    Groetjes,

  4. Ik ga de kweepeertaart proberen te maken voor mijn verjaardag voor bij de koffie, dat zal ook wel erg lekker zijn. Maar ik heb een vraag, word de taart lekkerder als hij dag van tevoren word gebakken, dat heb je soms?

  5. hallo! Leuk zo’n ouderwets recept, ik heb hem gemaakt van mijn kweeperen, een half uur koken leverde al deels een puree en deels hardere stukken en zeker niet simpel meer om te schillen en klokhuis te verwijderen, ook nog erg heet, oké. De smaak van het geheel viel mee, miste toch iets van smaak, misschien toch meer kruiden. Ben wellicht wat kritisch maar wilde dit toch delen.

    1. Hi Claire, sorry wat laat hiermee. Ik heb ontdekt dat er veel soorten kweeperen zijn. Die van mij waren van de ouderwetse soort die je heel lang moet koken en rauw bijna niet te schillen. Maar had laatste kweeperen van de en toko en die.waren makkelijk te schillen en veel sneller gaar. Dus ik ga het recept aanpassen. Dank voor je commentaar.

  6. We hebben de taart gemaakt, klopt het dat de vulling nat blijft?
    We hebben hem al langer in de oven gedaan, maar binnen kant blijft nat.
    Groet Joke

      1. Hi Joke en Bianca, sorry dat ik nu pas antwoordt. Klopt dat hij heel nat is als je hem.uit de oven haalt. Je moet hem laten afkoelen, minstens paar uur, in de koelkast, dan stijft hij op. Staat niet duidelijk gnoeg in het recept. Pas ik aan.

  7. Die ga ik straks gelijk maken want een vriendin van me kwam hier zo fier als een gieter aan met speciale peren die ze voor me had gekocht. Om te eten zei ze….Gelukkig ken ik kweeperen uit mijn grootmoeder zaliger haar tuin…. Nostalgie… Moet lukken dat ik enkele maanden geleden ook een heerlijk recept heb gevonden van mispeltaart die ik ook kende van vroeger bij mij grootmoeder….Ben benieuwd naar het resultaat

  8. Ik heb ze net gemaakt en er wel de hoeveelheid eieren in gedaan, en verder iets meer amandelpoeder en rozijnen en de kwark (volle platte kaas) zoals in het origineel en heb goede vulling… de bodem heb ik eerst 12 minuten afgebakken op 175 graden alvorens het mengsel erop te gieten….

    1. Oh, dat klinkt goed. En leuk dat de jouwe dichter bij het origineel is. Kan ook best zijn dat ze vroeger ook de bodem eerst afbakten, aangezien er geen melding wordt gemaakt in het recept van een bodem. Blijkbaar werd bekend verondersteld hoe je die – apart – maakte.

  9. Wat een leuk recept is dit! We hebben hier in de wijk een vrijstaand huis met grote kweeperenbomen en de bewoners plaatsen af en toe een kruiwagen vol op straat. Dus ik heb ze meegenomen en vanavond deze taart gemaakt. Ik heb wel 6 eierdooiers gebruikt (en 6 peren) en de vulling is vrij vormvast uit de oven gekomen. Opstijven in de koelkast was nog wel iets beter geweest, maar ik kon niet meer wachten. De taart is erg lekker, wel machtig door de eieren en kwark. Ik ben heel benieuwd hoe hij morgen is, als hij in de koelkast heeft gestaan.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.