Rijstkoekjes van een mysterieuze keukenmeid

Toegegeven, ook in onze tijd heb je behoorlijk populaire kookboekenschrijvers. Yvette van Boven, Sylvia Witteman, Loethe Olthuis, om er maar een paar te noemen. Toch vallen ze bijna in het niet bij een wel heel succesvolle culinaire dame uit de 18e eeuw: De Volmaakte Hollandsche Keuken-meid. In 1746 verscheen dit boek voor het eerst en direct was het een groot succes. Zo succesvol zelfs dat het maar liefst 110 jaar (!) werd herdrukt. Wie was zij, die mysterieuze keukenmeid, die met haar recepten blijkbaar een gevoelige snaar wist te raken?

In ieder geval was het nooit eerder vertoond: een receptenboek geschreven door een vrouw. Ja, je had boeken met handgeschreven recepten, dat was een ware hobby van veel burgervrouwen uit die tijd. Maar zo professioneel als dit exemplaar? Volgens de drukker – ‘haar vriend’ – was het geschreven door een onlangs in Den Haag overleden dame uit de hoogste kringen. Deze met een van de belangrijkste staatsmannen van het land getrouwde mevrouw stond tijdens haar leven bekend als een van de beste huishoudsters van het land. Ze schreef het boek als leidraad voor haar dochters en haar keukenmeiden. Via de ‘huishouwster’ van de Haagse dame kwam het boekje in zijn bezit…

Zou ze echt hebben bestaan? Of heeft de drukker domweg een aantal recepten bij elkaar verzameld, en het voor de vorm toegeschreven aan een voorname Haagse dame? Wat voor het eerste pleit is het feit dat de drukker in zijn voorwoord ook echt de tijd neemt om haar te beschrijven. Maar wat wel vreemd is: minstens een derde lijkt zo over te zijn genomen van een eerder verschenen boek: De Keukenmeester. Heeft de drukker de meest populaire recepten uitgekozen en ze aangevuld met recepten van de handgeschreven-dames-boeken uit die tijd?

Zelf neig ik naar dit laatste. Maar eerlijk is eerlijk, stiekem hoop ik toch ook een beetje dat deze bestsellerschrijfster uit ’s-Gravenhage echt heeft bestaan.

Maar goed, nu het recept van de rijstkoekjes. Want rijst kookten ze al mee in die tijd. Het is een handig recept voor als je rijst over hebt en je het – net als ik – zonde vindt om weg te gooien. Ik heb het recept een beetje aangepast naar onze moderne smaak, en kaneel en rozijnen toegevoegd. Want ik miste wat extra smaak. En ik heb de hoeveelheden aangepast, want anders was het genoeg voor een compleet weeshuis. Mijn eigen kinderen vonden het in ieder geval heerlijk, want wie houdt er nu niet van ‘kleine pannenkoekjes’?

Wat je nodig hebt:

• 1 ons rijst
• 2 dl room of melk
• 50 gr boter
• 1 ei
• 100 gr meel
• 1 el suiker
• tl kaneel

Rijst koken tot heel gaar, vermengen met de room of melk, losgeklopt ei bloem, suiker, gesmolten boter, rozijnen en kaneel en kneden tot een smeuïg geheel. Verwarm wat olie in een koekenpan en hierin bergjes van het mengsel, goed aandrukken. Bak ze om-en-om in 5-7 minuten gaar. Lekker met wat poedersuiker eroverheen. Als tussendoortje of als nagerecht, met bijvoorbeeld een bolletje vanilleijs.

Hier het originele recept:

Neemt een pond ryst en laat die in drie mingelen water koken, tot ze heel murw zagt is, en dan laat men ze wat staan te meuken. Kookt dan ene mingelen room of zoete melk en giet die zoo kookent heet op die rijst en roert daar onder vierrendeel gesmolte boter, 2 eijeren, wat zout en zo veel meel tot dat het dik genoeg is om het tot koeken in de koekepan te bakken.

Bron: o.a. Oud-hollands Kookboek, Annie van ’t Veer